Stralingsbescherming: basisprincipes en dosislimieten

Basisnormen inzake stralingsbescherming

Er rekening mee houdend dat alle straling schadelijk kan zijn, maar tevens noodzakelijk (in de geneeskunde bijvoorbeeld) of onvermijdelijk (hogere natuurlijke straling in sommige régio's), is de reglementering inzake stralingsbescherming gebaseerd op drie basisprincipes :

1. Justificatiebeginsel

De verschillende activiteiten met een blootstelling aan ioniserende stralingen tot gevolg, moeten gerechtvaardigd kunnen worden door de voordelen die ze verschaffen, na rekening te hebben gehouden met het geheel van voor-en nadelen.

2. Optimaliseringsprincipe

De blootstelling moet niet alleen gerechtvaardigd worden, ze moet ook op een zo laag als redelijkerwijs mogelijk niveau gehouden worden. Het optimaliseringsprincipe wordt ook « ALARA principe » (As Low As Reasonably Achievable) genoemd.

3. Respecteren van de dosislimieten 

Deze grenzen hangen af van de omstandigheden (zo zijn ze bv. strenger voor kinderen).

  • 1 millisievert per jaar voor gewone burgers (deze limiet houdt geen rekening met gerechtvaardigde medische behandelingen of de blootstelling aan natuurlijke straling zoals bv. radon)
  • 6 millisievert voor leerlingen en studenten tussen 16 en 18 jaar die in het teken van hun studies verplicht zijn radioactieve bronnen te gebruiken.
  • 20 millisievert per 12 opeenvolgende glijdende maanden voor beroepshalve blootgestelde personen (bv. werknemers in een kerncentrale of medewerkers op de ziekenhuisafdeling radiologie)

Bovenstaande basisnormen worden strikter toegepast voor de meest gevoelige groepen, waaronder foetussen, zwangere vrouwen en kinderen. In het kader van de werkplaats (studies en stages inbegrepen) wordt een ongeboren kind aanzien als een lid van de bevolking dat onvrijwillig blootgesteld wordt aan ioniserende stralingen.  Zijn bescherming mag hierdoor niet minder zijn dan deze geboden aan andere leden van de bevolking.

De basisnormen inzake stralingsbescherming zijn internationaal opgesteld door  organisaties zoals het IAEA of de Europese Commissie. Op het niveau van de Europese Unie worden deze normen en aanbevelingen vervolgens omgezet in richtlijnen, die op hun beurt omgezet worden in nationaal recht door de lidstaten.

Conventionele beschermingsmiddelen

Wanneer u in contact komt met een radioactieve bron, is het belangrijk enkele basisregels te volgen om de blootstelling te beperken :

  • Verwijder uzelf en anderen zo ver als mogelijk van de stralingsbron. De intensiteit van ioniserende straling neemt namelijk af met de afstand
  • Beperk de blootstelling zo veel mogelijk in tijd
  • Plaats één of meerdere afschermende schuttingen tussen de stralingsbron en de personen die eraan worden blootgesteld.

Personen die beroepsmatig in contact komen met ioniserende straling, dragen aangepaste kledij: overalls, handschoenen, schoenbeschermers, gezichtsmaskers enz. Zij dragen ook een dosimeter die de hoeveelheid straling meet waaraan zij worden blootgesteld. Dit apparaat zorgt ervoor dat de dosislimieten niet overschreden worden. Tenslotte zijn deze werknemers ook onderworpen aan een specifiek gezondheidstoezicht.

Wat te doen in een noodsituatie ?

In een noodsituatie is de kans groter dat goed geïnformeerde burgers hun gedrag op de juiste manier aanpassen.

Meer weten: 

 

Laatst aangepast op: 10/06/2020