Geologische berging op dit ogenblik de veiligste optie voor hoogradioactief afval

Het FANC heeft een advies uitgebracht over het voorstel met betrekking tot de definitieve berging van hoogradioactief en/of langlevend afval (ook wel afval van categorie B & C genoemd). Dat voorstel werd uitgewerkt door de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) en werd tussen 15 april en 13 juni 2020 ter consultatie voorgelegd aan de bevolking en aan verschillende overheidsdiensten, waaronder het FANC. Het FANC is op zich voorstander van het voorgestelde principe van geologische berging, maar wijst er wel op dat de veiligheid van een concreet project voor geologische berging in een later stadium nog zal moeten worden aangetoond. Het huidige voorstel bespreekt namelijk enkel het principe van geologische berging. Hoe, waar en wanneer de bergingsinstallatie er zou komen, is nu nog niet aan de orde.

Op dit moment heeft ons land nog geen standpunt ingenomen over de definitieve berging van hoogradioactief en/of langlevend afval. De meeste landen die kernafval produceren, hebben wel al een plan voor de eindbestemming van dat afval uitgetekend. Daarom vraagt de Europese Commissie nu ook aan België om de beleidslijnen voor de toekomst alvast uit te zetten. Ook het FANC vindt het belangrijk dat er zo snel mogelijk een nationaal beleid komt voor het langetermijnbeheer van het hoogradioactief en/of langlevend afval, om te vermijden dat de verantwoordelijkheid wordt afgeschoven op toekomstige generaties en dat het afval in tijdelijke bovengrondse opslagplaatsen blijft liggen.

NIRAS stelt voor om te kiezen voor een zogenaamde ‘geologische berging’. Dat betekent dat het radioactief afval zou worden opgeslagen in een ondergrondse bergingsfaciliteit in een stabiele geologische formatie, om de afvalstoffen op lange termijn in te sluiten en te isoleren (meer info over geologische berging). Het FANC is het ermee eens dat – met de wetenschappelijke kennis die we vandaag hebben – geologische berging de veiligste langetermijnoptie is.

De wereld kan er in de toekomst immers heel anders uitzien. In dat opzicht biedt geologische berging volgens het FANC een groot voordeel. Omdat het afval zeer goed wordt ingesloten en afgezonderd van de mensheid, worden de risico’s verbonden aan nieuwe ontwikkelingen – zoals oorlogen, klimaatveranderingen en gebrek aan financiële middelen – zoveel mogelijk beperkt. Een ander voordeel is dat deze vorm van berging ‘passief’ is, wat betekent dat er geen menselijke tussenkomst meer vereist is, eens het afval is geborgen.

Opmerkingen op het voorstel

Het FANC spreekt zich enkel uit over de nucleaire veiligheids- en beveiligingsaspecten van het voorstel. Er is op dit moment ook nog geen sprake van een vergunningsaanvraag voor een concreet project inzake geologische berging. Het voorstel dat vandaag op tafel ligt, zal eerst nog volledig moeten worden uitgewerkt. Er moet nog een site worden geselecteerd op basis van de meest geschikte geologische gastformatie, locatie en bergingsdiepte. Ook daarover is op dit moment nog geen beslissing.

Het FANC heeft daarnaast nog een aantal inhoudelijke opmerkingen op het voorstel van NIRAS. Zo mag de mogelijkheid van een multinationale berging niet worden uitgesloten. Ook de mogelijkheid dat een oplossing voor het langetermijnbeheer op een of meerdere sites kan worden geïmplementeerd, moet expliciet worden vermeld.

NIRAS zal nu rekening houden met de resultaten van de publieksraadpleging en de adviezen van het Adviescomité, de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling, de gewestregeringen, het FANC en de andere geraadpleegde instanties en zal vervolgens een beleidsvoorstel overmaken aan de Ministerraad. Als de Belgische regering het principe van geologische berging als langetermijnoplossing goedkeurt, zal het FANC in de toekomst betrokken blijven bij de verdere beslissingen over de keuze van de gastformatie en de site, omdat die keuzes een veiligheidsimpact hebben. Al die beslissingen moeten worden onderbouwd door een veiligheidsdossier dat voor advies moet worden voorgelegd aan het FANC.
 

>> Raadpleeg hier het volledige advies van het FANC

>> Lees ook: NIRAS vraagt advies FANC in het kader van langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval